20 jaar geleden ontstond Sporza uit een fikse rel.

[mebo870]

Er staat ons een drukke sportzomer te wachten, net als 20 jaar geleden. Toen vond de VRT er niet beter op dan met een aparte sportzender te beginnen. Hoewel zeer succesvol was Sporza in 2004 maandenlang een doorn in het oog van de concurrentie.

Het Sporza-verhaal begint in december 2003. De VRT heeft zoveel sportrechten gekocht dat de openbare omroep oordeelt dat het beter zou zijn om een apart kanaal te hebben tijdens de sportzomer van 2004, met onder meer het EK voetbal in Portugal, de Tour, de Spelen in Athene én drie grand slams.
VTM is er als de kippen bij om haar ongenoegen te uiten, want het nieuwe net zal sponsorgeld uit de advertentiemarkt halen. Uiteraard niet via de klassieke reclameblokken op televisie, wel via sponsoring rondom de programma’s en extra radioreclame. Toch keurt de raad van bestuur van de VRT het plan goed.

Nog een meevaller: toenmalig minister van Media Marino Keulen (Open VLD) is het plan ook genegen. Hij laat onderzoeken of een permanent Vlaams sportnet haalbaar is én of het wenselijk is om reclame toe te laten op het tijdelijke sportnet. Die inkomsten kunnen dan verdeeld worden over de omroepen. Zo kan het verlies dat VTM en SBS zouden lijden – schattingen spreken van 8 tot 13 miljoen euro – deels worden gecompenseerd.

Tegen half februari 2004 schieten de commerciële zenders het reclameplan af. Er zou immers een aparte reclameregie opgezet moeten worden, een te grote investering voor wat het zou opbrengen. Onder druk van VTM en SBS beslist minister Keulen om een permanent sportnet niet toe te staan. De commerciële zenders zien liever zelfs helemaal geen apart sportkanaal. Dat uitgerekend Open VLD de VRT laat begaan ten nadele van VTM, zorgt voor een flinke rel tussen liberale kopstukken en de top van VTM.

Meer dan sport
Midden mei is het hek helemaal van de dam. Het blijkt dat het nieuwe net, dat inmiddels de naam Sporza heeft gekregen, niet alleen een massa sport zal programmeren, maar ook nog andere programma’s. Jan Leyers gaat een talkshow maken vanuit Athene, en er is het spelletje Quizta met Rob Vanoudenhoven, Jo Van Damme en Ben Crabbé. Stijn Meuris gaat documentaires draaien en Koula Terkessidis, de moeder van Danira, krijgt een interviewprogramma. Allemaal met sport als insteek, maar toch… Er volgt vanuit Vilvoorde opnieuw een brandbrief naar Marino Keulen, de top van VTM dreigt zelfs met een schadevergoeding en het in gebreke stellen van de Vlaamse overheid.

Het geklaag haalt niks uit. Sporza start op 31 mei aan een bestaan van 96 dagen. ‘Vader’ Tony Mary, toenmalig VRT-baas, en ‘moeder’ Lena De Meerleer, toenmalig netmanager, flaneren fier over de grasgroene loper in het gezelschap van alle grote namen uit de Belgische sportwereld. Van Johan Museeuw en Eddy Merckx tot Joël Smets: iedereen met naam tekent present. Zelfs de voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité Jacques Rogge maakt zijn felicitaties over. “Normaal duurt een zender opstarten anderhalf tot twee jaar. Wij klaarden de klus in zes maanden”, kloppen Mary en De Meerleer zich op de borst.

Met presentatoren als Tom Coninx, Evi Hanssen en Catherine Van Eylen krijgt Sporza een blits en vlot imago. Op de eerste dag heeft de zender meteen 12,8 procent marktaandeel. Dankzij Xavier Malisse en Lleyton Hewitt zijn er 570.000 kijkers voor het tennis. We beleven op dat moment de hoogdagen van Henin en Clijsters, waardoor tennis veel bekijks heeft.

Succes
Aan het eind van de rit komt Sporza nog even in de problemen. De VRT had immers lang voor de plannen voor Sporza al de rechten van de Spelen gekocht, maar wel slechts een beperkt pakket. Er blijkt voortdurend een tekort aan beelden om te kunnen blijven uitzenden. Maar al met al is de VRT tevreden: Sporza haalde over de hele zomer 11,3 procent marktaandeel.
De enige Belgische gouden medaille, die van Justine Henin, leverde 946.000 kijkers op, en ook de gemiddelde cijfers voor de andere sporten lagen fors hoger dan anders. De EK-finale Portugal-Griekenland was met 1,116 miljoen kijkers de topper, de documentaire An Olympic odyssey met 3.200 kijkers de hekkensluiter.

Hadden de andere zenders reden tot klagen?
VT4 bleek niets aan marktaandeel te hebben ingeboet, de twee VTM-netten 2 procent. Maar uiteraard moest de reclamekoek wel tijdelijk over één extra speler worden verdeeld.
Hoewel men aan de Reyerslaan aanvankelijk droomde van een permanent sportnet, beslist de VRT toch maar om Sporza op 3 september op te doeken als apart net. Men heeft met het hele project niet bepaald vrienden gemaakt bij de andere zenders. Maar de merknaam werd wel behouden en bestaat twintig jaar later nog steeds.




Catherine Van Eylen, Rob Vanoudenhoven, Martin Heylen, Tom Coninx, Jan Leyers en Evi Hanssen bij de oprichting van Sporza.
Het net had meer ambitie dan alleen pure sportuitzendingen.